Na een uitgebreide en grondige voorbereiding was het eindelijk zover: samen met Marijn de Zwart (een andere piloot in opleiding bij MAF) een 5-daagse vliegtrip naar Scandinavië als onderdeel van de GEB Syllabus vanuit het MATC. Deze vliegreis stond gepland van dinsdag 14 juli t/m zaterdag 18 juli 2015.
Dag 1: vertrek vanaf vliegveld Teuge (EHTE)
Via Stadskanaal en Noord-Duitsland naar Denemarken met een tussenstop en bijtanken op het vliegveld Sønderborg (EKSB); daarvan de oversteek maken naar Zweden voor een tussenstop op het vliegveld Ljungby-Feringe (ESMG); ook daar wilde we weer bijtanken omdat we nog niet zeker wisten of dit mogelijk was op onze eindbestemming voor die dag, namelijk het kleine vliegveldje van Västervik (ESSW), helemaal aan de oostkant van Zweden onder Stockholm.
Dag 2: vertrek vanaf Västervik
Richting het noorden en via de oostkant van Stockholm de ‘Baltic Sea’ oversteken naar Finland, met eerst nog een tussenstop op het vliegveld Mariehamn (EFMA) gelegen op het eiland Finse eiland Fasta Aland; ook hier weer bijtanken en vervolgens vertrek naar de eindstemming van deze dag: het vliegveldje Kivijarvi (EFKV) in Finland.
Dag 3: vertrek van Kivijarvi
Vertrek voor de oversteek terug naar Zweden (maar dan veel noordelijker t.o.v. de heenvlucht) met eerst nog een tussenstop op Seinajoki (EFSI) om bij te tanken omdat we nog niet zeker wisten of dit op Kivijarvi mogelijk was; vanaf Seinajoki de ‘Gulf of Bothnia’ oversteken voor een eerste tussenstop op het vliegveld Ăre-Östersund (ESNZ); ook hier weer hetzelfde verhaal: bijtanken en doorvliegen naar Noorwegen voor de eindbestemming die dag: Molde-Ărø (ENML).
Dag 4: vertrek Molde-Ărø
Richting het zuiden via de westkust van Noorwegen over en langs de fjorden voor een tussenstop en bijtanken op het vliegveld Stord-Sørstokken (ENSO); daarna koers naar het oosten en de oversteek maken over de 6000-7000 ft (ruim twee kilometer) hoge bergen naar het vliegveld Notodden-Tuven (ENNO), onze eindbestemming voor die dag.
Dag 5: terugreis naar Nederland
Vertrek Notodden-Tuven richting het zuiden voor de oversteek over de ‘Skagerrak’, het gedeelte van de Noordzee tussen Noorwegen en Denemarken; een behoorlijk lange oversteek over water van zo’n 40 minuten waarvoor we goede weersomstandigheden moeten hebben (zgn Visual Meteorological Conditions) om op een veilige hoogte en liefst met niet al te veel tegenwind deze oversteek te kunnen maken; eenmaal in Denemarken aangekomen eerst een tussenstop maken en weer bijtanken op vliegveld Stauning (EKVJ) om dan tenslotte de laatste vlucht te gaan maken naar ons startpunt en tevens weer eindstemming van deze trip: vliegveld Teuge.
Echter, een dag voor vertrek kreeg ik het droevige bericht door van Marijn dat zijn oma in het weekend was overleden. Omdat de begravenis op vrijdag was gepland konden we niet anders dan de vlucht in te korten en te zorgen dat we uiterlijk donderdagavond weer terug zouden zijn.
De dag van vertrek was aangebroken en na ’s ochtends vroeg eerst naar de weersomstandigheden en –voorspellingen te hebben gekeken moesten we al snel concluderen de vertrektijd van 09:00 naar het begin van de middag te verschuiven. Te lage bewolking met daarbij erg slecht zicht beletten ons om richting Denemarken te vliegen waar de weerscondities daarentegen wel erg goed waren. Pas in het Noorden van Duitsland lag de grens van het gebied met dit slechte weer en de overgang naar goed weer. Eerst maar eens de KNMI afdeling Luchtvaartmeteo bellen wat de preciese verwachtingen zijn. De weerkundige deelde ons mee dat we net in de staart van het buiengebied zaten en dat de wolkenbasis aan het begin van de middag zou stijgen naar een hoogte van 1800 ft (kleine 600 meter), en voor ons dus geschikt om te gaan hoewel nog steeds wel erg aan de lage kant. Wikkend en wegend besloten we om 13:30 dat de weerssituatie zodanig was (‘marginal VFR’) dat we konden vertrekken. Het vliegtuig (C172, registratie D-EOWA) stond al een tijdje helemaal bepakt en bezakt buiten gereed voor vertrek. We moesten alleen nog het vliegplan indienen en het vliegtuig tanken. Uiteindelijk om 14:30 stegen we op vanaf vliegveld Teuge en zetten koers richting het noorden om ten oosten van het vliegveldje Stadskanaal Duitsland binnen te vliegen. Marijn was degene die deze vlucht vloog, en ik deed de navigatie en het radiowerk. De wolken lagen inderdaad op een hoogte van 1800 ft en ondanks dat we niet heel erg veel marge hadden – we hadden namelijk met elkaar afgesproken dat wanneer we lager dan 1000 ft moesten gaan vliegen we meteen weer rechtsomkeert zouden maken terug naar Teuge of evt vliegveld Oostwold – voelden we ons hier prettig bij. Echter, dit gevoel werd steeds minder naarmate we Duitsland invlogen en we gedwongen werden steeds lager te gaan vliegen vanwege de wolkenbasis die steeds lager ging liggen. Toen we uiteindelijk op 1200 ft terecht kwamen en het niet leek op te knappen werd het wel erg spannend. We zaten sterk te overwegen weer terug te gaan, maar het zicht was wél goed en we wisten dat het achter dit wolkengebied helemaal ‘open’ was en we dan zeker zouden kunnen doorvliegen naar Denemarken toe. Met de 200 ft overhoudend als marge zijn we toch doorgevlogen, gereed voor een eventuele terugkeer. Maar gelukkig was het niet nodig, want spoedig bereikten we het einde van dit lage wolkengebied en konden we weer hoger gaan vliegen. Een mooie blauwe lucht lag voor ons en we konden nu naar een comfortabele hoogte van 3500 ft klimmen. De barrière was doorbroken en lag nu achter ons. We zetten koers naar Denemarken en om precies 17:00 zette Marijn het vliegtuig met een mooie landing neer op het vliegveld Sønderborg. Vluchtduur: 02:40. Wat ons opviel was de verkeersleider die super zijn werk deed, ons continue voorzag van de nodige (weers)informatie en daarbij perfect Engels sprak. Ook tijdens het bijtanken werden we erg vriendelijk geholpen door het grondpersoneel. We besloten om niet te lang te blijven op dit vliegveld, maar snel de voorbereidingen te treffen voor de vlucht naar Zweden om nog ruim voordat het donker zou worden het vliegveld van Västervik te halen, ruim 3 uur vliegen. Op de planning stond ook nog een tussenstop op vliegveld Ljungby-Feringe, maar nadat we gebeld hadden naar Västervik en hadden begrepen dat daar ook juiste brandstof aanwezig was, besloten we in een keer door te vliegen. Er zou niemand in de ‘toren’ en dus ook op de radio-frequency aanwezig zijn, maar we deelde aan de persoon aan de telefoon mee dat we verwachtten om 21:30 te landen en hij zou dan ook naar het vliegveldje komen om ons verder te helpen. Om 18:30 stegen we op van Sønderborg en dit keer vloog ik en was Marijn de co-pilot.
Eenmaal Zweden binnengevlogen viel ons meteen het grote verschil in natuur op. Denemarken heeft veel eilanden bestaande uit vlak gebied gelegen tussen mooi blauw water, Zweden alleen maar gebied bestaande uit bos en erg veel losse meren daartussen. Daartussen zag je af en toe een lange brede snelweg lopen. Misschien nog wel de enige geschikte plek in het geval we een noodlanding zouden moeten maken vanwege welke reden dan ook.. Na een kleine drie uur vliegen kwam Västervik eindelijk in zicht. Na eerst een keer laag over het vliegveld gevlogen te hebben om de situatie ervan te bekijken en geprobeerd aanwijzingen te vinden voor de windrichting (er hing een ‘windzak’) besloten we om op baan 15 te landen. Er was namelijk niemand aanwezig op de radiofrequency, ook geen ander vliegverkeer, dus mochten we het zelf bepalen. Uiteraard meldt je het dan wel op de frequency, mocht er tóch iemand meeluisteren zodat men weet wat je van plan bent. Precies(!) om 21:30 zetten we het vliegtuig aan de grond. Vluchtduur: 03:05. Juist toen we het vliegtuig gingen parkeren kwam er man aanfietsen die ons hartelijk welkom heette en ons hielp om meteen eerst het vliegtuig weer vol te tanken voor de volgende dag. Vervolgens maakte hij ons wat wegwijs op het vliegveldje en wees hij ons een plekje aan waar we ons tweepersoons-tentje konden opzetten. We wilden dit graag naast het vliegtuig doen, maar dat ging niet omdat er ’s nachts een alarm op het hek ging wat rondom het vliegveldje ligt. Dus werd het een plek net buiten het hek naast de ‘toren’. Het voordeel was dat we hier vanuit ook wifi-bereik hadden, zodat we de volgende dag gemakkelijk via internet onze volgende vlucht konden plannen. Maar eerst maar eens voor de inwendige mens zorgen, dus werd de inhoud van de koelbox buitgemaakt en al snel deed het meegebrachte gasstelletje verdienstelijk z’n werk. Na het eten kropen we snel de slaapzak in en na nog even nagepraat te hebben vielen al snel de ogen dicht.
De volgende dag was het prachtig weer. Omdat we bij vlakbij een meer zaten, zijn we daar eerst naar toe gelopen om onszelf en het kookgerei (af) te wassen. Ook wilde ik nog een poging doen om te gaan vissen – ik had namelijk een hengel meegebracht -, maar helaas lukte dit niet omdat er een dikke kraag riet om het meer stond. Weer terug bij het vliegveld zijn we eerst het vluchtplan gaan indienen voor de vlucht naar Mariehamn, want we wilden toch proberen Finland aan te doen. Echter, juist toen we wilden gaan ontbijten zagen we in een keer dat het weerbericht toch niet zo heel veel goeds voorspelde: er lag namelijk onweer op onze route in de omgeving van Stockholm. En wilden we naar onze bestemming toe, dan moesten we toch echt door dat gebied. Er omheen was erg omslachtig en ook bijna niet te doen. Ook de verwachtingen in Finland zelf en in de omgeving van Kivijarvi, onze eindbestemming die dag, zagen er niet positief uit: overal kans op onweer.
Om onszelf niet in de problemen te helpen en om te voorkomen dat we vast zouden komen te zitten – je moet namelijk ook altijd weer terug kunnen.. – besloten we om niet richting Finland te vliegen, maar weer terug naar Denemarken, via een hele andere route. Het duurde vervolgens even voordat we een volgend vluchtplan hadden uitgezet, maar uiteindelijk waren we eruit. Het eerste veldje wat we uitkozen om te landen was Landskrona (ESML), gelegen in Zweden. Deze vlucht zou Marijn vliegen. Na het vliegtuig weer ingepakt en klaargemaakt te hebben voor vertrek, kwamen om 13:10 de wielen los van de baan en zette we koers naar het zuid-westen. Om 15:30 vonden deze wielen weer vaste grond op het vliegveld Landskrona. Vluchtduur: 02:20. Toen we de landing wilde betalen bleek dat dit met een pinpas niet mogelijk was en de enige mogelijkheid contant met Zweedse kronen. Maar dit hadden we niet bij ons.. Gelukkig was de havenmeester bereidwillig ook euro’s aan te nemen. Alleen had hij natuurlijk geen wisselgeld, maar hiervoor mochten we dan nog een ijsje uitkiezen. Van te voren hadden we gebeld of ze ook de juiste brandstof hadden om bij te tanken. Dit werd bevestigd. Echter toen we daadwerkelijk wilden gaan tanken bleek dat dit niet mogelijk was. Degene die de sleutel van de pomp had was niet aanwezig.. Gelukkig hadden we nog wel genoeg voor de volgende vlucht met daarna nog een uur reserve, maar toch hadden we dit niet verwacht. Maar goed, zo beleef je op ieder vliegveld eigenlijk wel iets.
De volgende vlucht hadden we gepland naar vliegveld Stauning in Denemarken, en dit keer was ik weer aan de beurt om te vliegen. Om 17:05 stegen we op en na een lange vlucht tegen de stevige wind inploeterend kwamen we om 19:30 eindelijk aan op Stauning. Vluchtduur: 2:25. Een kleine half uur langer dan verwacht vanwege de harde tegenwind. Het branstoflampje van een van de twee tanken brandde al en na op de grond gepeild te hebben hadden we nog ruim een half uur reserve. Dit voelde eerlijk gezegd niet echt lekker en het leerpunt voor ons was dus om in het vervolg extra goed te vragen of we wel écht kunnen tanken! Toen we aankwamen op Stauning wachtte ons nog een verassing: er was namelijk juist een airshow bezig. En dat terwijl dit helemaal niet was aangegeven in de zgn. NOTAMS (Notices to Airmen) wat je vlak voor een vlucht nog doorneemt. Ook hadden we dit niet meegekregen op de radio, omdat er net als in Västervik geen controller meer in de toren aanwezig was. Ik had steeds duidelijk over de radio onze intenties om te landen etc doorgegeven, maar geen ander verkeer op de frequency gehoord. Ook nu mocht ik dus zelf m’n baanrichting uitkiezen om te landen. En gelukkig was dit dezelfde richting als de vliegtuigen van de airshow ook vlogen.. We zagen dat zij echter niet op de hoofdbaan van het vliegveld landden, maar op een stuk grasveld wat net achter en in het verlengde van de baan lag. Maar ze volgde wel hetzelfde ‘circuit’. Dat was dus ook weer een hele belevenis, met als voordeel dat we eenmaal aan de grond nog konden genieten van een mooie airshow waarin mooie en bijzondere vliegtuigen vlogen en waarin ook allerlei stunts werden vertoond. Op dit vliegveld hadden we alle ruimte om ons vliegtuig neer te zetten en we zochten dan ook een mooi plekje op een stuk gras waar we ook de tent konden opzetten. Dit keer kon het wel strak naast het vliegtuig, dus dit scheelde heel wat spullen heen en weer sjouwen. Ook hier weer zelf ons potje gekookt en daarna snel onder de wol.
De volgende dag begon met een prachtige blauwe lucht. Ook voor de rest van de dag waren de voorspellingen erg goed. Omdat het nu al donderdag was, moesten we dus wel zorgen dat we deze dag weer zouden arriveren op Teuge. Na eerst ontbeten te hebben, gingen we de terugvlucht naar Teuge plannen. Het leek ons leuk niet dezelfde route door Denemarken en Duitsland te nemen als die we de eerste dag hadden gevlogen, dus kozen we ervoor langs de westkust van Denemarken via de Duitse Wadden en het noorden van Nederland te vliegen. Met daarbij nog een tussenstop op het Duitse waddeneiland Juist. Landen op een klein eiland met een smalle en niet al te lange baan is altijd weer een belevenis. Ikzelf was er al wel eens geweest, maar Marijn nog niet. We besloten dan ook dat ik deze vlucht zou vliegen, en Marijn tenslotte de route vanaf Juist terug naar Teuge.
Om 12:10 stegen we op en al ‘hoppend’ via de eilanden aan de westkust van Denemarken ging het zuidwaarts richting Duitsland. Het weer was prachtig, blauwe lucht, geen wolken, goed zicht. Dus we konden op een veilige en comfortabele hoogte over het water en de eilanden heen kruisen. We staken de grens met Duitsland over en ter hoogte van Helgoland konden we dit eiland al mooi zien liggen in de verte. Hier vandaan konden we al eigenlijk al wel schuin oversteken naar het zuid-westen, richting de Duitse eilanden. Maar van te voren hadden we besloten dit niet te doen en helemaal door te vliegen naar onder en dan pas ter hoogte van het eiland Wangerooge de oversteek te maken richting het westen. We moesten dan vijf eilanden ‘crossen’ en het zesde eiland zou dan Juist moeten zijn. Echter, het ging in eens heel anders dan we verwacht en gepland hadden.. Ter hoogte van Helgoland zagen we het in de verte al aankomen: lage, nevilige bewolking en slecht zicht. We besloten in eerste instantie maar door te vliegen en te kijken op welke hoogte we hieronder door konden vliegen. Als optie hadden we dan om uit te wijken richting de kust en het vaste land wat ten zuiden en oosten van ons lag, want daar zag het er nog wel aardig goed uit. Toen ging het in een keer erg hard. We moesten flink en snel zakken om niet in de wolkenlaag terecht te komen, want dan heb je absoluut geen zicht meer. Bovendien bevinden we ons dan in zogenaamde IMC (Instrument Meteorological Conditions) condities, en daar mogen wij met dit type vlucht niet in vliegen. Daarbij komt nog dat je daar ook helemaal niet op voorbereid bent. Toen we uiteindelijk nog lager dan 1500 ft moesten gaan zakken en uiteindelijk op 1200 ft vlogen met haast nog geen hand voor het gezicht, vond ik het niet meer veilig genoeg en besloot rechtsomkeert te maken. We werden namelijk helemaal ingesloten door deze bewolking. Naar het zuiden was ook geen optie, omdat daar hetzelfde probleem was. Dus zoals gezegd rechtsomkeert, terug naar waar we vandaan kwamen want daar waren de condities nog wel goed wisten we omdat we daar zojuist vandaag waren gekomen. Inmiddels vlogen we al in de wolken en dus werd het goed op de instrumenten vliegen en een zogenaamde ‘rate-one turn’ maken (180° bocht in één minuut). Ik wilde niet verder zakken omdat we al laag zaten en we niet wisten op welke hoogte de ondergrens van de bewolking zich bevond. Al snel vlogen we de bewolking weer uit – het duurde ook maar heel even, al voelde het wel lang – en koersden we richting het oosten, naar de kust waar het weer wel goed was. Daar lagen ook een aantal vliegvelden, dus als het echt moest dan konden we daar naar toe uitwijken. Bij Cuxhaven vlogen we weer het vaste land op en vanaf daar gingen we de kust volgen om te kijken of het toch mogelijk was om nog richting Juist te vliegen of dat we moesten uitwijken naar onze ‘alternate’ (uitwijkhaven), in dit geval het vliegveld Leer-Papenburg (EDWF). We melden via de radio de situatie en onze intenties, en kregen toestemming om de CTR (Controlled Area) van Nordholz door te vliegen. Net ten zuiden van Wilhelmshaven was het voor ons wel duidelijk: doorvliegen richting de Wadden was absoluut geen optie gezien de weerssituatie, en richting het zuid-westen zag het er een stuk beter uit. Dus besloten we om uit te wijken naar alternate, meldde dit via de radio, cancelde ons vliegplan naar Juist en namen contact op met Leer-Papenburg. Om 15:30 zetten we daar het vliegtuig aan de grond. Vluchtduur: 02:20.
Tja, eerst maar even bijkomen met een kop koffie en een CurrywurstJ (we hadden namelijk nog niet gelunched). Het weer verslechterde gelukkig niet maar werd juist alsmaar beter richting het zuiden, de kant die we op moesten naar Teuge. Om 16:25 stegen we weer op, met Marijn aan de ‘stick’, en na een rustige vlucht werd om 17:35 de landing ingezet op Teuge. Vluchtduur: 01:10.
Eerst nog de logboeken invullen en het vliegtuig schoonmaken, en daarna konden we weer lekker naar huis en onze gezinnen toe, die al zaten te wachten en benieuwd waren naar onze verhalen.
Het waren drie erg fijne, leerzame, en intensieve dagen. God heeft ons bewaard en weer veilig thuis gebracht. Het is goed om te beseffen en te ervaren dat je het nooit alleen kunt maar ook niet hoeft te doen. Hij zal je bewaren in al je wegen (Ps. 91).
